چکیده:
معادل یابی واژگانی یک فعالیت ذهنی است که در لایه های مختلف ذهن صورت می گیرد. معادل یابی و ترجمه در سطح اولین لایه ذهن، کارمترجم نوآموزی است که هنوز در کار ترجمه تجربه ای نیندوخته است و تحت تاثیر ترجمه متون کهن یاد گرفته که معنای هر کلمه را زیر آن کلمه بنویسد و هراس دارد که معنای کلمه را به دقت وارسی کند و مترادف هایی را که به ذهنش می رسد، در متن ترجمه بیاورد. این مقاله در پی آن است تا راهکارهایی را برای روان و شیوا کردن متن ترجمه در عین صحت و دقت آن به دست دهد، به طوری که پیچیدگی ها و ناآشنایی ها و ابهام های به وجود آمده در نثر ترجمه را بزداید و خواننده ترجمه همان لذت را از خواندن متن ترجمه ببرد که خواننده متن اصلی از آن می برد. از مهم ترین این راهکارها می توان به تبدیل ساختار اسمی به فعلی و برعکس، تبدیل فعل به قید، ترکیب وصفی به اضافی، جز به کل و برعکس، مثبت به منفی و بیان ساده به تصویری و تصویری به تصویری و... اشاره کرد.هدف از شیوه های معادل یابی ارایه شده در این مقاله آن است که سلطه و سیطره متن اصلی بر خواننده تا حد ممکن کم شود.
خلاصه ماشینی:
معادلیابی، معادلیابی پویا، تعدیل، اشتراک، انتقال مقدمه یکی از اصول مهمی که در هر ترجمهای مطرح میشود، انتخاب معادلهای دقیق و مناسب در برگرداندن پیام از زبان مبدأ به زبان مقصد است که با عنوان معادلیابی ذکر میشود؛ بدین معنی که مترجم مفهوم یا پیام را از جمله و ساختاری که نویسندة پیام مورد نظر خود را از طریق آن بیان کرده میگیرد و آن را از طریق جمله یا ساختاری که در زبان مقصد قابل قبول و پذیرفتنی باشد، به خوانندة خود ارایه میدهد و طبیعی است که ویژگیهای ساختاری و دستوری زبان مبدأ را نادیده میگیرد و توالی و ترتیب ساختار جملهها را رعایت نمیکند.
پیشینة پژوهش در کتاب دربارة ترجمه که برگزیدة مقالات نشر دانش است و نیز کتاب از پست و بلند ترجمه اثر کریم امامی اشارههای اساسی به معادلیابی شده است، اما به دقت به لایههای معنایی کلمه و دلایل انتخاب واژه به عنوان معادل، اشارة مستقیم و برجستهای نشده است و کتاب «گفتمان و ترجمه» از علی صلحجو مباحث مربوط به معادلیابی و دقت در معادلها بیان شده است و از ویژگیهای فرهنگی متن مبدأ به تفصیل سخن گفته شده است، اما این تلاشها بیشتر در حوزة زبان انگلیسی است و جزئینگری مقالة حاضر را ندارد.
معادل آشنا معادلی است که شاید در فرهنگهای لغت ذکر نشده باشد و معنای مستقیم و لفظ به لفظ عبارت زبان مبدأ نباشد، ولی مترجم اطمینان دارد که این معادل، منظور نویسنده را به خوبی میرساند و علاوه بر این، باعث روانی و شیوایی متن میشود.