چکیده:
تحولات تاریخی رسانهها بیانگر وابستگی شدید اعتلای تفکر و آگاهی انسان به ابزارهای ارتباطی است. چنانکه گسترش آگاهی، معرفت و تفکر به توانمندیهای متعددی در انسان منجر شدهاست که امروزه شاهد آن هستیم. انسان در کسب و گسترش آگاهی و انتقال آن از راه پیام مدیون رسانهها است. در جامعة امروز رسانهها با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات نقش زیادی در بالا بردن آگاهیهای گوناگون و ضروری به عهده میگیرند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همهجانبه یاری میکنند.
در مقالة حاضر با استناد به دادههای پژوهشی با بهدست آوردن میزان آگاهی از حقوق شهروندی و میزان استفاده از رسانههای جمعی در میان مردم شهر خرمآباد و سپس با بررسی تحلیلی مدلهای ارتباطی و بهکارگیری این مدلها در برنامههای رادیویی و تلویزیونی از نظر کارشناسان تلاش شده به بهبود وضعیت آگاهی از حقوق شهروندی پرداخته شود.
روش مطالعه پیمایشی بوده که نمونهای 382 نفری از بین مردم شهر خرمآباد و نمونه 214 نفری از بین کارشناسان مورد آزمون قرار گرفتهاند. براساس نتایج میزان آگاهی از حقوق شهروندی در میان مردم شهر خرمآباد یکسان نبوده، در میان ابعاد مختلف حقوق شهروندی بیشترین میزان مربوط به بعد مدنی بود و بین میزان استفاده از رسانههای جمعی و آگاهی از حقوق شهروندی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین از میان مدلهای ارتباطی، مدل مخاطب فعال و برجستهسازی بیشترین رابطه را با بهبود وضعیت آگاهی از حقوق شهروندی در رادیو و تلویزیون دارند.
Historical media developments show the strong dependence of exaltation of human knowledge and thinking on communicative tools; as growth of knowledge, thinking and wisdom has led to emergence of numerous capabilities in human beings we witness today. The mankind owes to the media the increase of its knowledge and its transmission through messages. In today’s society, media - through desirable production and distribution of information - play a great role in upgrading divergent and essential knowledge and in helping the society to reach overall elevation and progress. In this paper, by referring to research information and data and finding out the extent of knowledge concerning citizenship rights and the volume of mass media usage by Khorramabadi people and then by analytically reviewing communicative models and employing them in radio and television programs, experts believe efforts have been made to review improvement of knowledge concerning citizenship rights. The methodology of the paper has been survey research, with sample population of 328 persons from the city of Khorramabad and 214 from among experts. Based on the findings of the research, the degree of knowledge concerning citizenship rights has not been identical among the people of Khorramabad. Here, among the various dimensions of citizenship rights, the highest one was related to the civil dimension and also there is a meaningful relationship between the use of mass media and awareness about citizenship rights. Also, among the communicative models, those of the active audience and agenda setting have the highest relationship with the improvement knowledge about citizenship rights in radio and television.
خلاصه ماشینی:
حال با توجه به بهرهمندی تقریبا صددرصدی مردم شهرستان خرمآباد در دسترسی به برنامههای رادیو و تلویزیون ملی و محلی (استانی) و همچنین تخصیص بخشی از برنامههای رادیو و تلویزیون ملی و محلی به حقوق شهروندی از جمله حقوق سیاسی، اجتماعی و مدنی این پژوهش به دنبال آن است که میزان آگاهی از حقوق شهروندی و همچنین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی را در بین مردم شهر خرمآباد بهدست آورده و با بررسی نظریهها، مدلها و الگوهای ارتباطی و با بهکارگیری این الگوها و نظریهها از نظر کارشناسان در برنامههای رادیویی و تلویزیونی بتوان به بهبود آگاهی از حقوق شهروندی و تعمیق آن در بین افراد جامعه مورد نظر دست یافت.
<رجوع شود به تصویر صفحه> با توجه به نتایج جدول و میزان همبستگیهای بهدست آمده شدت این همبستگی تقریبا قوی است، میتوان بیان کرد که با اجرای برنامهها در رادیو در قالب الگوی گفتوگو با شنوندگان، الگوی تحلیل گفتمان و الگوی مخاطب فعال و همچنین با اجرای برنامههای تلویزیونی در قالب الگوی برجستهسازی، الگوی اثرات درازمدت برنامهریزی نشده و الگوی مخاطب آفریننده توسط برنامهریز ارتباطی بر میزان آگاهی از حقوق شهروندی نزد شهروندان خرمآباد مؤثر است.
گرچه آگاهی مردم از بعد مدنی نسبت به دیگر ابعاد رقم بیشتری را نشان میدهد لذا با توجه به تحقیقات گذشته که در سطح شهر خرمآباد انجام </رجوع شود به تصویر صفحه> گرفتهاست، آگاهی جامعه مورد نظر نسبت به گذشته تغییر آنچنانی نکردهاست لذا طبق نظریة تغییر ارزشهای اجتماعی رسانه (رادیو و تلویزیون) میتواند با ارائة برنامههای متنوع و متعدد تمایل افراد را به سمت اهداف و ارزشهای شهروندی بیشتر کرده و از این طریق آگاهی آن را در زمینة مؤلفههای شهروندی گسترش دهند.