چکیده:
با گسترش روزافزون اینترنت و بسترسازی گستردة فضای مجازی، اجتماعاتی درون این فضا شکل گرفته که بسیاری از پدیدههای انسانی را تحت تاثیر قرار داده است. از این مفاهیم مهم و اساسی، میتوان به جامعة مدنی اشاره کرد و تغییراتی که در زمینة ارتباطات و رسانه به وجود آمده باعث شده تا جامعة مدنی شکل نوینی از تجربهها را خلق کند؛ از جمله این تجربهها روزنامهنگاری آرمانی است. در این مقاله تلاش شده است، ضمن تبیین جامعة مدنی و تاثیرات فضای مجازی در طول سالهای اخیر بر آن، روزنامهنگاری آرمانی تبیین شود. این نوع روزنامهنگاری، با اشاره به پیشینة آن در کشورهای اروپایی و نظریههای اندیشمندانی چون هابرماس، در بحث حوزة عمومی چارچوببندی نظری شده است. با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای مشکلاتی که در مسیر روزنامهنگاری آرمانی وجود دارد، بررسی شده؛ مشکلاتی چون قوانین ناکارآمد، عدم دسترسی گسترده و نبود دولت الکترونیک به معنای عام آن، پارهای از این مشکلات در ایران است. در پایان ضمن برشمردن معایب و مزایای فضای مجازی، روزنامهنگاری آرمانی در ایران، بهرغم مشکلاتی که وجود دارد، قابل حصول و دسترسی تشخیص داده شد و میتوان آن را به عنوان شیوهای از روزنامهنگاری به حساب آورده از مزایای آن سود برد.
خلاصه ماشینی:
فضای مجازی احیاگر روزنامهنگاری آرمانی برای تحقق جامعه مدنیدر ایران نوشتة محمدمهدی فرقانی * علیرضا نظری ** چکیده با گسترش روزافزون اینترنت و بسترسازی گستردة فضای مجازی، اجتماعاتی درون این فضا شکل گرفته که بسیاری از پدیدههای انسانی را تحت تأثیر قرار داده است.
(علیجانی، 1375: 10) اما تعریف و تلقی دوم، که مورد تأیید اغلب پژوهشگران بوده و در ادبیات سیاسی غرب نیز حاکم است، جامعة مدنی را فضای حائل میان دولت و خانواده معرفی میکند (مکلین، 1381: 156)؛ بنابراین جامعة مدنی حوزهای از روابط اجتماعی، فارغ از دخالت مستقیم دولت و مرکب از نهادهای عمومی و گروهی است.
(رزاقی، 1375: 201) بنابراین میتوان موانع پیش روی رسانهها و مطبوعات در ایران را، برای دستیابی به جامعه مدنی اینگونه جمعبندی کرد که علاوه بر ضعفهای درونی رسانهها از جمله سواد کم نویسندگان و تسلط ناقص بر ارتباطات و سواد رسانهای، مسائل حاکمیتی و اجتماعی نیز مانعی جدی بر سر راه ایفای نقش مطبوعات بوده است.
فراهم کردن زمینهای برای ملاقات با افراد غریبه یا کسانی که به زمینههای مختلف مورد نظر افراد، نزدیک هستند (Boyd, 2007: 231) جمعبندی و نتیجهگیری اینک با توجه به ضرورتهایی که برای دستیابی آزاد جامعه به اطلاعات و ایجاد ارتباط همگانی، برای سهولت روابط میانفردی و جمعی وجود دارد، همچنین در راستای دستیابی به روزنامهنگاری آرمانی، که به تحقق جامعة مدنی میانجامد و وجود همبستگی بین این دو مفهوم، میتوان نتیجه گرفت که ظهور و بروز و گسترش دسترسی به فضای مجازی در ایران بر این نوع روزنامهنگاری تأثیر داشته و نتایج مثبتی را در مسیر روزنامهنگاری آرمانی بر جای گذاشته است.