چکیده:
آرمان ماتلار استاد علوم ارتباطات دانشگاه پاریس 8،که از پیشگامان مکتب مطالعات انتقادی«اقتصاد سیاسی ارتباطات»است و در این زمینه معمولا نام وی در کنار نام متخصصان و محققان ارتباطی مشهوری،چون دالاس اسمایت و هربرت شیلر آورده میشود، در شهریورماه 1380 به دعوت کمیتهء علمی سمینار میان منطقهای«کشورهای آسیای مرکزی-غربی و جامعهء اطلاعاتی»به تهران آمد و در مقام سخنران میهمان و افتتاحکنندهء مباحث علمی این سمینار،در مراسم گشایش آن خلاصهای از مقالهء انتقادنگرانهء خود را با عنوان«به سوی جامعهء اطلاعاتی جهانی؟:چشماندازی تاریخی»1،که با 2Lدر نظر گرفتن محور اصلی سمینار، اختصاصا برای این گروههایی تهیه و تدوین کرده بود،ارائه داد. باتوجه به اهمیت این مقاله و به سبب آنکه متن آن به زبان فرانسه ارائه شده بود و اکثر شرکتکنندگان در سمینار،باوجود برخورداری از ترجمهء متقارن سخنان پروفسور ماتلار به زبان فارسی،علاقهمند بودند ترجمهء این متن را در اختیار داشته باشند و از آن به عنوان یک مأخذ علمی استفاده کنند و پس از برگزاری سمینار هم عدهء زیادی از دانشجویان،مدرسان و محققان علوم ارتباطات،خواستار ترجمهء متن مذکور بودند،در اینجا با بهرهگیری از گزارش برگزاری سمینار میان منطقهای «کشورهای آسیای مرکزی-غربی و 3Lجامعهء اطلاعاتی»که اخیرا تهیه و تدوین شده است،2شرح نسبتا جامعی از سخنرانی یاد شده،برمبنای متن نوشتاری آن،منتشر میشود. لازم به یادآوری است که آرمان ماتلار،چندماه پیش از مسافرت به ایران و شرکت در سمینار تهران،یکی از آخرین کتابهای خود را با نام«تاریخ جامعهء اطلاعاتی»3منتشر کرده بود و پیش از آن هم در شمارهء 101(سال 2000)مجلهء«شبکهها»4نشریهء تخصصی ارتباطات و اطلاعات،که در پاریس منتشر میشود،مجموعهای از مقالات ارتباطی انتقادی،تحتعنوان «مورد سؤال قرار دادن جامعهء اطلاعاتی»را سرپرستی و ویراستاری کرده بود.
خلاصه ماشینی:
"متفکر فرانسوی آنگاه،به برگزاری کنفرانس سران هشت کشور صنعتی بزرگ دنیا در ژوئیه 0002 در اوکیناوای ژاپن و تصویب«منشور جامعهء اطلاعاتی جهانی» از سوی این کنفرانس اشاره کرد و یادآور شد که پنج سال پیش از آن نیز در کنفرانس مشابهی،که در فوریهء 5991 از سوی سران کشورهای صنعتی بزرگ جهان در بروکسل تشکیل شده بود،آلبرت گور معاون رئیس جمهوری وقت ایالات متحدهء آمریکا و مبتکر اندیشهء بزرگراههای اطلاعاتی،در سخنرانی خود،تحت عنوان «نوید یک نظام نوین جهانی اطلاعات»،از فرارسیدن یک دنیای دموکراتیکتر و مرفهتر،از طریق کاربرد مناسبتر و گستردهتر تکنولوژیهایی دیجیتال،سخن گفته بود.
وی دربارهء شکاف مذکور به«منشور جامعهء اطلاعاتی جهانی»،که در کنفرانس سران هشت کشور بزرگ صنعتی در تابستان سال 0002 در اوکیناوای ژاپن،تصویب شد و ضمن آن، برای اولینبار و بهطور رسمی از سوی این مجموعه کشورها،وجود یک چنین شکاف جهانی در زمینهء اطلاعات و معرفتها،مورد تأید واقع شد،اشاره کرد و اقدام بعدی کشورهای هشتگانهء یاد شده در ایجاد یک«نیروی ضربتی و عملیاتی دیجیتال»23مرکب از کارشناسان جهانی برای مقابله با«شکاف دیجیتال»کنونی بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه و یافتن راهحلهای جلوگیری از عمیقتر شدن این شکاف بین ثروتمندان اطلاعاتی و فقرای اطلاعاتی در تمام کشورهای جهان را هم یادآوری کرد و این تصمیمها و اقدامها را در مقایسه با کنفرانس فوریهء سال 5991 سران کشورهای بزرگ صنعتی در بروکسل،که در آن به شکاف یادشده هیچ اشارهای نشده بود،مثبت شناخت و در این زمینه یک ضرب المثل معروف فرانسوی را،که میگوید«دیر تصمیم گفتن بهتر از تصمیم نگرفتن است»نقل کرد."