چکیده:
در سالهای اخیر، با گسترش استفاده از شبکههای اجتماعی از جمله واتساپ و قرارگرفتن آن در عرصههای مختلف زندگی ما، بهویژه زندگی جوانان، تأثیر گوناگون آن برای کاربران، موضوع پژوهشهای بسیاری بوده است. بیشتر این پژوهشها بر تأثیر استفاده از واتساپ روی کاربران جوان متمرکز بودهاند؛ در نتیجه تجربة زیستة جوانان بزرگسال و اینکه استفاده از این پیامرسان، برای آنان چه معنایی دارد و پیامدهای استفاده از آن را چگونه ارزیابی میکنند، همچنان مغفول مانده است. این غفلت در حالی صورت گرفته که گروه بزرگی از کاربران شبکههای اجتماعی از جمله واتساپ را در ایران، جوانان بزرگسال تشکیل میدهند. این مطالعة اکتشافی، با روش پدیدارشناسی توصیفی، به تجربة زیستة جوانان بزرگسال در استفاده از واتساپ پرداخته است. جامعة مورد مطالعه، ده نفر از جوانان بزرگسال شهر تهران بودند. تجارب زیستۀ این مشارکتکنندگان نشان داد واتساپ برای آنان، بیش از هر چیز، استفاده از سبک جدیدی از ارتباط است که استفاده از آن، نه یک انتخاب که ضرورت و الزام اجتماعی است. پیامدهای استفاده از واتساپ در ادراک آنان، به صورت احساساتی دوگانه بیان شد؛ احساساتی که دامنة آن از خشنودی تا ناخشنودی در نوسان بود.
خلاصه ماشینی:
بیشتر این پژوهشها بر تأثیر استفاده از واتساپ روی کاربران جوان متمرکز بودهاند؛ در نتیجه تجربة زیستة جوانان بزرگسال و اینکه استفاده از این پیامرسان، برای آنان چه معنایی دارد و پیامدهای استفاده از آن را چگونه ارزیابی میکنند، همچنان مغفول مانده است.
لزوم توجه به تجارب زیستة این قشر خاص از جامعه به واتساپ و درک معانی ذهنی آنان، از آن رو در مطالعات صورتگرفته در ایران مهم است که طبق آمارهای منتشرشده، بیش از 81درصد از کاربران فعال شبکههای اجتماعی در کشورمان را این گروه سنی تشکیل میدهند (نتایج نظرسنجی ایسپا، روزنامه ایران، 1396).
بنا به همین ملاحظهها، سؤالی که در این پژوهش مطرح شده این است که: جوانان بزرگسال شهر تهران در استفاده از واتساپ چه چیزی را تجربه میکنند و از پیامدهای آن در زندگی روزمرهشان چه ارزیابیای دارند؟ در پاسخ به این پرسش، از شرایط و زمینههای تأثیرگذار بر تجربة کاربران نیز، نکاتی مطرح شده که نویسنده امیدوار است دربارة سایر شبکههای اجتماعی همراه نیز، مصداق داشته باشد.
با وجود این، دربارة تجارب زیستة کاربران این پیامرسانها، تحقیقهای اندکی انجام شده است و بیشتر پژوهشها ـ چه کمّی و چه کیفی ـ به دنبال بررسی تأثیرهای فناوریهای جدید ارتباطی از جمله واتساپ یا تلگرام، بر استفادهکنندگان بودهاند.
روششناسی پژوهش تحقیق حاضر، پژوهشی کیفی با هدفی اکتشافی است که بر اساس پدیدارشناسی توصیفی با رویکرد موستاکاس (Moustakas, 1994) و کرسول (Creswell, 1394) انجام شده است و پژوهشگر تلاش داشته تا با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی، تجارب زیستة تعدادی از جوانان بزرگسال شهر تهران را در استفاده از واتساپ از منظر خود آنان (اول شخص) مطالعه کند.