چکیده:
هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر مکانیسمهای مقابله در فرسودگی شغلی، سلامت روانی
و کنترل و پیشگیری آن است. همچنین یافتن تفاوت در بهرهگیری از مکانیسمهای
مقابلهای (مسئلهمدار و هیجانمدار) و فرسودگی شغلی معلمان در سه بعد "خستگی
عاطفی"، "مسخ شخصیت" و "فقدان موفقیت فردی" در میان دبیران ایرانی و هندی و بررسی
نقش فرسودگی شغلی در سلامت روانی دبیران است. روش مطالعه، توصیفی و از نوع همبستگی
است و برای اندازهگیری متغیرها، از پرسشنامة فهرست فرسودگی شغلی مازلاک، جکسون
(1981)، پرسشنامة راههای مقابلهای لازاروس و فولکمن (1984) و پرسشنامة فهرست تجدید
نظر شده، علائم روانی (SCL90R) در آگوتیس (1974) بهرهگیری شده است. نمونة آماری
شامل 600 نفر از دبیران زن و مرد شاغل در دبیرستانهای تهران (ایران) و پونا (هند)
است که با روش نمونهگیری تصادفی طبقهای، متناسب با حجم جامعه انتخاب شدهاند.
برای تجزیه و تحلیل دادهها و تعیین نوع رابطه میان متغیرهای مورد پژوهش از
آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه میان متغیرها و تحلیل واریانس
یکطرفه و دوطرفه بهرهگیری شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که در بهرهگیری از
مکانیسم مقابلهای مسئلهمدار در میان دبیران زن و مرد تفاوت معنادار وجود دارد؛
اما در میان دبیران زن و مرد ایرانی تفاوت معنادار مشاهده نشد. 2) در بهرهگیری از
مکانیسم مقابلهای هیجانمدار در میان دبیران مرد و زن تفاوت معنادار وجود دارد و
دبیران زن ایرانی در مقایسه با دبیران مرد ایرانی از مکانیسم مقابلهای هیجانمدار
بیشتر بهرهگیری میکنند، اما به عکس دبیران مرد هندی در مقایسه با دبیران زن هندی
بیشتر از مکانیسم مقابلهای هیجانمدار بهره میگیرند 3) تفاوت معنادار
در فرسودگی (خستگی عاطفی، مسخ شخصیت) در میان دبیران زن و مرد وجود دارد و دبیران
مرد در مقایسه با دبیران زن از فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی، مسخ شخصیت) بیشتر
برخوردارند، ولی هیچ تفاوت معنادار در فرسودگی شغلی (فقدان موفقیت فردی) در میان
دبیران زن و مرد مشاهده نشد. 4) ضریب همبستگی مثبت میان فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی
و مسخ شخصیت) و متغیرهای سلامت روان در میان دبیران زن و مرد وجود دارد و ضریب
همبستگی منفی میان فرسودگی شغلی (فقدان موفقیت فردی) و بعضی از متغیرهای سلامت روان
در میان دبیران زن و مرد ایرانی و هندی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
"همچنین یافتن تفاوت در بهرهگیری از مکانیسمهای مقابلهای (مسئلهمدار و هیجانمدار) و فرسودگی شغلی معلمان در سه بعد "خستگی عاطفی"، "مسخ شخصیت" و "فقدان موفقیت فردی" در میان دبیران ایرانی و هندی و بررسی نقش فرسودگی شغلی در سلامت روانی دبیران است.
نتایج جدولهای شماره10 و 11 ضریب همبستگی نشان میدهد که ضریب همبستگی مثبت میان فرسودگی شغلی(مسخ شخصیت) و متغیرهای سلامت روان، شکایتهای جسمانی (01/0>p ،389/0= r)، وسواس- اجبار (01/0>p ،412/0= r)، حساسیت در روابط میانفردی (01/0>p ،530/0= r)، افسردگی (01/0>p ،442/0= r)؛ اضطراب (01/0>p ،382/0= r)، پرخاشگری (01/0>p ،546/0= r) ترس مرضی(01/0>p ،369/0= r)، افکار پارانوئید(01/0>p ، 455/0= r) و روان پریشی (01/0>p ،452/0= r)، در میان دبیران مرد ایرانی وجود دارد.
نتایج جداول شماره10 و11ضریب همبستگی نشان میدهد که ضریب همبستگی منفی بین فرسودگی شغلی (فقدان موفقیت فردی) و متغیرهای سلامت روان، شکایتهای جسمانی(01/0>p ،208/0- = r)، وسواس- اجبار (05/0>p ،194/0- = r)، حساسیت در روابط میانفردی (05/0>p ،194/0- = r)، افسردگی (05/0>p ،199/0- = r)، اضطراب (05/0>p ،174/0- = r)، پرخاشگری (01/0>p ،235/0- = r)، ترس مرضی (01/0>p ،186/0- = r) و افکار پارانوئید (01/0>p ،239/0- = r)، درمیان دبیران مرد ایرانی وجود دارد.
همچنین ضریب همبستگی مثبت بین فرسودگی شغلی (مسخ شخصیت) و متغیرهای سلامت روان شکایت جسمانی (01/0< P، 331/0=r) وسواس- اجبار (01/0< P، 242/0=r)، حساسیت در روابط میانفردی (01/0< P، 308/0=r)، افسردگی (01/0< P، 251/0=r)، اضطراب (01/0< P، 374/0=r)، پرخاشگری (05/0< P،169/0=r)، ترس مرضی (01/0< P، 364/0=r )، افکار پارانوئید (01/0< P، 218/0=r)، روان پریشی (01/0< P، 275/0=r) در میان دبیران مرد هندی وجود دارد اما هیچ ضریب همبستگی میان متغیر فرسودگی شغلی (فقدان موفقیت فردی) و متغیرهای سلامت روان در این گروه مشاهده نشد."