چکیده:
این مقاله بر اساس طرحی پژوهشی با همین عنوان و با هدف شناسایی متغیرهای محتوایی و
ساختاری مؤثر بر ساختار سازمانی و طراحی ساختار مناسب، به صورت مفهومی و عملی
موقعیت این متغیرها را در دو وضعیت موجود و مطلوب مشخص کرده است.
دراین پژوهش از اسناد دست اول، پژوهشهای انجام شدة مرتبط، نتایج مصاحبه با مدیران و
مشاوران سازمان دربارة ابزارهای گردآوری دادهها (ابداعی رابینز)، الگوهای پنجگانه
مینتزبرگ، الگوی عملی ندلر ـ توشمن، الگوی ارتباط هدف و ساختار (ابداعی رورباف)،
الگوی ارتباط پنجگانه چرخة زندگی و ساختار (ابداعی لاری ای گرینر)، با تغییراتی در
آنها و افزودن چند الگوی دیگر که همة ابزارها از روایی و اعتبار برخوردارند،
استفاده شده است.یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در این سازمان، سه متغیر ساختاری پیچیدگی، رسمیت
و بهویژه تمرکز، بالا یا بسیار بالاست و باید کاهش یابد. اهداف و استراتژی سازمان
در وضعیت موجود، در حد کارایی است در صورتی که در وضعیت مطلوب باید اثربخش باشد.
محیط آرام، باثبات و نسبتا مطمئن درنظر گرفته شده است در صورتی که در وضعیت مطلوب
لازم است محیط تا اندازهای متلاطم باشد. در حال حاضر اندازه سازمان بسیار بزرگ است
و لازم است از طریق کاهش قابل توجه نیروی انسانی غیرمتخصص و به کارگیری متخصصان
بیشتر، اندازه سازمان کوچک شود. در پایان بر اساس الگوی طراحی شده، 18 پیشنهاد
همراه با نمودار تشکیلات ماتریسی و پیوندی ارائه شده است. با استفاده از الگوی به
دست آمده در این پژوهش، میتوان ساختار سازمانهای مشابه را طراحی کرد.
خلاصه ماشینی:
"] نمودار 2: الگوی طراحی ساختار – روش دوم با توجه به شناختی که در مدت آموزش و آزمایش، از مفاهیم و متغیرهای محتوایی و ساختاری کسب کردند، نمونة آماری پژوهش وضعیت موجود و مطلوب ساختار سازمان را، بر اساس درجهبندی پیوستار روی ابزارهای دهگانه مشخص کرده و پس از تبادلنظر و اصلاحات لازم در امتیاز انتخابی خود، با درج نتایج نهایی در جدول میانگین امتیازات، سبب تفسیر نتایج و دستیابی به اهداف و پرسشهای پژوهش شده است.
توزیع میانگین امتیازات میان افراد جامعة آماری پژوهش در تعیین موقعیت ساختار سازمان، براساس الگوهای پنجگانه (الگوی عملی مینتزبرگ) امتیازها از نظر مشاوران امتیازها از نظر مدیران کل موجود مطلوب موجود مطلوب موجود مطلوب جمع میانگین جمع میانگین جمع میانگین جمع میانگین جمع میانگین جمع میانگین 32 4 6/57 2/7 36 4/2 5/97 5/6 34 2/3 5/77 85/6 واحدهای مستقل متخصص سالار دیوانسالاری مکانیکی متخصص سالار واحدهای مستقل متخصص سالار هر چند با توجه به تعریف پنج الگوی کارساز مینتزبرگ و براساس نتایج مصاحبه با مدیران، وضعیت موجود ساختار سازمان برالگوی ”دیوانسالار مکانیکی“ انطباق دارد و نظام تصمیمگیری را کاملا متمرکز نشان میدهد، با این حال، مقایسة میانگین امتیازات دادههای جدولهای 6 و 7 که هر کدام با ابزار جداگانهای گردآوری شده، حاکی از آن است که به طور کلی میتوان وضعیت موجود ساختار سازمان را دارای ویژگیهای ”واحدهای مستقل“ توصیف کرد."