چکیده:
در موضوع روانشناسی رشد اخلاقی و سنجش رشد اخلاقی، سالها است که نظریههای
شناختشناسی ژنتیک و رفتارگرایی اجتماعی (که مبتنی بر دیدگاههای رشد قضاوت اخلاقی
پیاژه و کولبرگ و رویکرد یادگیری اجتماعی باندورا است) در مرکز توجه روانشناسان و
متخصصان علوم تربیتی و مورد استفادة مراکز مشاورهای آموزش و پرورش و سایر مراکز
روانشناسی کشور ما بوده است و تا کنون نظریه و ابزار بومی مناسبی در حوزة سنجش رشد
اخلاقی ارائه نشده است. مسألة اساسی این است که بنیانهای نظری و ساختار و محتوای
این دیدگاهها بدون توجه به بنیانهای جاودانة اخلاقی، انگیزش و احساس اخلاقی، ایمان
و فرهنگ اخلاقی، و رفتار و واکنشهای عینی اخلاقی ارائه شده است که با وضعیت رشد
اخلاقی کودکان و نوجوانان و جوانان دانشآموز ما سازگاری ندارد. این مقاله نشان
داده است که رویکردهای مذکور صرفا قضاوت اخلاقی و یادگیری قوانین و مناسبات
اجتماعی زندگی در کشورهای غربی را مبنای نظریة خود قرار داده و به بنیانهای روحانی
و عقلانی و انگیزشی در اخلاق، که ریشه در خلقت الهی و فطرت آدمی دارد، توجهی
نداشتهاند. این مقاله، با ارائة الگویی جدید از شکلگیری رشد اخلاقی، نشان داده
است که رشد اجتماعی و اخلاقی فرد حاصل تأثیر و تأثر متقابل و پیچیده و پویای پنج
زمینة طبیعی و درونی خدادادی، زمینههای اجتماعی، واقعهها و تجارب رفتاری، رشد
قضاوت شناختی، و تجلی و تحول انگیزشها و عواطف همدردی و کمکرسانی به دیگران است.
بر چنین اساسی است که در این مقاله سعی شده است، ضمن نقد رویکردهای کنونی
روانشناسی در رشد اخلاقی، برای تحقیقات اصیل و جدید علمی در حوزة نظریهپردازی رشد
اخلاقی کودکان و نوجوانان دانشآموز زمینهسازی شود و مقدمات نظری لازم برای تهیة
ابزار بومی سنجش رشد اخلاقی فراهم آید.
خلاصه ماشینی:
"1 - Santrock Harris Berk [10] - Theory of mind [11] - Robert Selman [12] - Byrne [13] - Eisenberg [14] - Kotre & Hall [15] - Hodges [16] - Erdley [17] - Feldman [18] - Damon & Hart [19] - Grusec & Kuczynski [20] - Langford [21] - Jean Piaget [22] - Shaffer [23] - Heteronomous morality [24] - Incipient cooperation stage [25] - Autonomous cooperation stage [26] - Bussey [27] - Yuill & Perner [28] - Lawrence Kohlberg [29] - Internalized control [30] - Pre-conventional reasoning [31] - Conventional reasoning [32] - Post-conventional reasoning [33] - Punishment and obedience [34] - Individual instrumental purpose [35] - Mutual interpersonal expectations [36] - Social-order maintaining [37] - Prior rights and social contract [38] - Universal ethical principles [39] - Carol Gilligan [40] - Attanucci [41] - Gibbs Rest Friedman & Friedman Walker Damon & Hart Skoe & Diessner [42] - Miller Glassman Haidt [43] - Snarey [44] - Huebner & Garrod [45] - Shweder [46] - Colby [47] - cognitive social learning theory of moral development [48] - Mischel [49] - Bandura"