چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی چگونگی اثرگذاری برنامه درسی پنهان بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به منظور ارائه مدل انجام شده است. روش پژوهش روش آمیخته یا ترکیبی، و جامعه آماری پژوهش کلیه 41 مدرسه راهنمایی دخترانه منطقه یک آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 88 - 1387 بوده است. تعداد نمونه مورد پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 9 مدرسه، و طول مدت مشاهده 8 ماه بود. ابزار گردآوری اطلاعات به قرار زیر بوده است: 1. فرم های مشاهده سنج محقق ساخته با مقیاس درجه بندی و روش واقعه نگاری 2. فرم های مصاحبه محقق ساخته با روش سوالات باز استاندارد شده و روش گفت و گوهای غیر رسمی 3. میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های آماری t، طرح اندازه گیری مکرر، یک بین یک درون و یک راهه، آزمون تعقیبی شفه، همبستگی پیرسون و تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه. نتایج رگرسیون چند گانه بین مولفه های برنامه های درسی پنهان محیط اجتماعی و فیزیکی مدرسه با پیشرفت تحصیلی همبستگی چند گانه عدد با 0.50 را نشان داد که در سطح اطمینان 0.95 معنادار نبود. با توجه به «ضریب تعیین»، معلوم شد که 24.77 درصد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متاثر از برنامه درسی پنهان است. نتایج تجزیه و تحلیل کیفی یافته ها نیز نشان داد که در اکثر مدارس و کلاس های درس مورد مشاهده، دانش آموزان تحت تاثیر آثار منفی و قصد نشده برنامه درسی پنهان قرار داشتند. این آثار، به طور مستقیم و غیرمستقیم بر یادگیری های عمیق و واقعی آنها اثرات منفی و پایداری می گذاشت. بنابراین به منظور کاهش آثار منفی این برنامه با توجه به رویکردهای روان شناسی یادگیری و برنامه درسی پنهان مدلی در 8 بخش، شامل 1. مبانی نظری 2. فلسفه 3. متغیرهای زیربنایی 4. ابعاد.5 اهداف 6. اصول 7. مراحل اجرائی 8. نظام بازخورد و ارزشیابی طراحی و پیشنهاد شد.