چکیده:
سیمون دوبووار و سیمین دانشور از اولین پیشگامان ادبیات زنانه و مدافع حقوق زنان در فرانسه و ایران بهشمار میآیند. این دو نویسنده در اکثر آثارشان به توصیف اوضاع زنان و نقش آنها در جامعه پرداخته و همواره با قلم خود برای احیای حقوق و برابری جنسیتی در جامعه تلاش کردهاند و بدین ترتیب در عرصة جهانی مورد توجه عموم قرار گرفتهاند. علاوه بر این، با نوشتارهای اجتماعی و سیاسی خود همواره جزو نویسندگان متعهد زمان خود محسوب میشوند. گاهی ممکن است شباهتها و تاثیرپذیریهای دو اثر از یکدیگر ما را به مقایسة آنها وا دارد، در حالیکه این امکان نیز وجود دارد که دو نویسنده متون مشابه یا نزدیک به هم را در یک حیطه و در رابطه با یک موضوع نوشته باشند که این تشابه ممکن است براساس ذهنیت مشترک یا شرایط اجتماعیتاریخی مشترکی باشد که در آن میزیستهاند. از همین منظر، در این پژوهش به بررسی مقایسهای تصویر جنگ جهانی دوم در دو رمان خون دیگران اثر سیمون دوبووار و سووشون اثر سیمین دانشور بر پایة اصول شاخهای از ادبیات تطبیقی موسوم به تصویرشناسی پرداخته شده است. آنچه که از این تطبیق بهدست آمده، وجود تصاویر مشابه و متفاوت از یک جنگ مشترک در هر دو داستان است. با وجود فاصلة جغرافیایی و فرهنگی بین دو نویسنده، تصاویر بهدستآمده به یک هدف مشترک یعنی پرداختن به موضوع جنگ از جوانب مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی منتهی میشود. هر دو نویسنده با ارائة تصاویری همچون مبارزه و شرایط اجتماعی، چهرة جنگ را بهخوبی برای خواننده ترسیم کرده و با ساختن تصاویر منفی از جنگ به تقبیح آن دست زدهاند.
خلاصه ماشینی:
شاید نتـوان رمـان سووشـون کـه بـا قلمـی قـوی و رسـا بـه شـرح شـرایط مــردم شــیراز در ســال هــای جنــگ جهــانی دوم میپــردازد را جزئــی از رمــان هــای ادبیــات جنگ محسـوب نمـود، ولـی بـا ایـن حـال میتـوان توصـیفات نویسـنده از شـرایط جنـگ را در ایـن کتـاب بـه دسـت آورد و بـا جزئیـات شـرایط مـردم ایـران در آن زمـان بیشـتر آشـنا شد.
در ایــن بحــث نیــز چــون دو نویســنده از دو فرهنــگ متفــاوت و بــا شــیوة نویســندگی خــاص خــود بــه توصــیف شــرایط حاصــل از یــک جنــگ واحــد در دو مکــان جغرافیایی دور از هـم پرداخته انـد، مـیتـوانیم در لابـه لـای ایـن توصـیف هـا بـه دنبـال یـافتن تصــاویر یــک جنــگ مشــترک در دو ســرزمین مختلــف ، از قلــم دو نویســندة زن باشــیم ، تــا بلکه بتوانیم بـا قیـاس ایـن دو اثـر بـا یکـدیگر، در سـایۀ ادبیـات تطبیقـی بـه پاسـخی بـرای پرسش های این گفتار دست یابیم .
سیمون دوبووار کـه خـود نیـز ایـن شـرایط را از نزدیـک دیـده و درک کـرده اسـت ، با استفاده از تجارب شخصـی خـود در سـال هـای اشـغال فرانسـه بـا قلمـی رسـا و روان بـه خلــق داســتانی از مردمــان ســرزمینش دســت زده و برخــی از شخصــیت های داســتانش را از میان شخصیت های واقعی زندگی خود، برگزیده است .
با توجه به روند داسـتان ، ایـن تغییـرات بـه دلایـل مختلفـی صـورت مـیگیـرد؛ ولی مهـم تـرین دلیـل ایـن تحـول کـه مـیتوانـد دومـین وجـه اشـتراک زری و هلـن باشـد، فروریختن ترس آن هـا بـا از دسـت دادن ژان و یوسـف اسـت .
شــیوة متفــاوت مبــارزه در شخصــیت هــای هــر دو داســتان نیــز یکــی از مهــم تــرین تفاوت هـای ایـن مقایسـه اسـت کـه توضـیح دادیـم ایـن تفـاوت بـه دیـدگاه دو نویسـنده از جنگ و فرهنگ جامعۀ آن هـا مربـوط مـیشـود.