چکیده:
تهیه متون مناسب و به خصوص ترجمه دقیق آنها برای معرفی هر چه بهتر جاذبه های عظـیم گردشـگری کشورمان از اولویت های اساسی سازمان های ذیربط است . در این مقاله ضمن بررسی متون و نوع زبان به کار رفته در نوشته های مربوط به معرفی جاذبه های گردشگری به شیوه ها و اصول ترجمه این گونه متون و جایگزینی مناسب واژه های معرف این جاذبه ها که غالبا عناوین مکان های تاریخی، جغرافیایی، مـذهبی، طبیعی، میراث های فرهنگی و دست ساخته های بشری هسـتند خـواهیم پرداخـت . شـیوه هـای بـومی گرایی(domestication )و بیگانه گرایی(foreignization )که در ترجمه عمومیت دارنـد بـرای ترجمـه متون گردشگری دارای نقاط ضعف و قوت خاص خود هستند. حفـظ اختصـار مـتن ، بـالا بـردن درک خواننده از متن و نیز برانگیختن علایق وی از جمله نقاط قوت شیوه بومی گرایی به شـمار مـیرونـد، امـا بزرگ ترین اشکال این است که به هنگام استفاده از شیوه بومیگرایی در ترجمه متون گردشگری بر عناصر و مقوله های فرهنگی و تاریخی متن زبان مبدأ خدشه وارد می شـود. روش بیگانـه گرایـی بـرعکس در خدمت عوامل تاریخی– فرهنگی متن زبان مبدأ و نشر فرهنگ و آداب و رسـوم خـودی اسـت ، امـا بـی توجهی به ادراک و فهم خواننده زبان مقصد و نیز کمرنگ شدن نقش جلب گردشگر به هنگام اسـتفاده از این شیوه کاملا مشهود است . به نظر می رسد هیچ کدام از این دو شیوه نمی تواند به تنهایی چاره بسـیاری از مشکلاتی باشد که ذاتی متون مربوط به جذب گردشگران خارجی است . تاکید اصلی این مقاله بـر پیـدا کردن روش و راهکاری جدید برای ترجمه این گونه متون است تـا بتـوان بـا آن هـم فرهنـگ ایرانـی و اسلامی را برجسته نمود و آن را به گردشگران علاقه مند به جاذبه های گردشگری ایران منتقل کرد و هـم بر میزان ادراک خواننده اثر در زبان مقصد و قابلیت جذب گردشگران افزود. ایـن روش کـه از آن در ایـن مقاله به عنوان شیوه خنثی گرایی یاد شده است ، مبتنی بر اصل اطلاعات مفهوم مدار بوده و بر پایه روابـط تداعی معانی، یافتن معادل های مناسب را برای واژه های کلیدی متون گردشگری، هم در حوزه اطلاعـاتی و هم زیبا شناختی اثر، تضمین می نماید.
خلاصه ماشینی:
"تنکابن ونیز ایران (به دلیل وجود رودخانه و آب فراوان در کنار و داخل شهر) برج میلاد CN ایران (به دلیل شباهت آن به CN Tower در کانادا) اصفهان رم ایران (به دلیل وجود آثار تاریخی فراوان در این شهر) رود کرخه راین ایران (به دلیل شرایط مشابه رود کرخه در هنگام جنـگ تحمیلـی بـا رود خانه راین در جنگ جهانی دوم ) شاهنامه ایلیاد و ادیسه ایران (به دلیل تعلق دو اثر به ادبیات حماسی ) لیلی و مجنون رومئو و ژولیت ایران (به دلیل شباهت موضوع در این دو اسطوره ) عمو نوروز بابا نوئل ایران ( به علت حضور هر دوی آنها در آغاز سال ) اسفندیار آشیل ایران ( به علت رویین تن بودن این دو قهرمان حماسی ) شیراز هلند ایران ( به دلیل وجود گل های فراوان در این دو سرزمین ) جیرفت هند ایران ( به دلیل شباهت آب و هوایی ) دماوند آلپ ایران (به علت شباهت ظاهری این ارتفاعات و قله همیشه پوشیده از برف آنها) همان طور که ملاحظه می شود در تمام مثال های بالا به شیوه بومی گرایی و با استفاده از جایگزینی برای واژه ها نمونه ای از عناوین و اسامی که جهانگردان بخصوص در غرب با آنها آشنا هستند استفاده شده است تا از این طریق بر پایه بعضی از مشابهت های فیزیکی، تـاریخی و یـا جغرافیـایی و طبیعـی شناخت مخاطب را از نمونه های گردشگری مورد نظر در کشور پذیرنده گردشگر هر چه بیشتر میسـر سازد.
بدیهی است که برای انجام این مهم نیاز به نوعی استراتژی است که به عنوان یک معیار برای ترجمه متون گردشگری ضمن انتقال پیام و حفظ ارزش های معنوی و فرهنگی مقوله ها و عناصر گردشگر محور در متن مبدأ طیف وسـیع خواننـدگان در زبان مقصد را نیز مد نظر قرار داده و فهم و ادراک کامل آنان را از این گونه مقولـه هـا تـامین نمایـد."