چکیده:
ﻫــﺪف اﯾــﻦ ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﻃﺮاﺣــﯽ و اﻋﺘﺒﺎرﺳــﻨﺠﯽ ﺷــﺎﺧﺺ ﺳﻨﺠﺸــﯽ اﺳــﺖ ﮐــﻪ ﺑﺘــﻮان ﺑــﺎ آن ﻫــﻮش
رواﯾــﯽ در ﻧﻮﺷــﺘﺎر را ارزﯾــﺎﺑﯽ ﮐــﺮد. ﭘﯿﺶﻧــﻮﯾﺲ اﺑﺘــﺪاﯾﯽ اﯾــﻦ ﺷــﺎﺧﺺ ﮐــﻪ ﺑﺮاﺳــﺎس ﺗﻌﺮﯾــﻒ رﻧــﺪال )1999( از ﻫــﻮش رواﯾــﯽ ﺗﻬﯿــﻪ ﺷــﺪه، ﺷــﺎﻣﻞ 13 ﮔﺰﯾﻨــﻪ اﺳــﺖ ﮐــﻪ ﻫﺮﮐــﺪام از آنﻫــﺎ ﺑﺨﺸــﯽ از ﺗﻌﺮﯾــﻒ رﻧــﺪال را در ﺑــﺮ ﻣﯽﮔﯿــﺮد. در راﺳــﺘﺎی رواﯾــﺎﺑﯽ اﯾــﻦ ﺷــﺎﺧﺺ ﺳــﻨﺠﺶ، از 200 زﺑــﺎنآﻣﻮز اﯾﺮاﻧــﯽ ﮐــﻪ در ﺳــﻄﺢ FCE ﺑــﻪ ﯾــﺎدﮔﯿﺮی زﺑــﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﻣﺸـﻐﻮل ﺑﻮدﻧـﺪ ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺷـﺪ ﺗـﺎ ﭘﻮﯾﺎﻧﻤـﺎﯾﯽ ﮐﻮﺗـﺎﻫﯽ را ﺑﺒﯿﻨﻨـﺪ و آن را در ﻗﺎﻟـﺐ ﻧﻮﺷــﺘﺎر ﺑــﺮای دوﺳــﺖ ﺧــﻮد ﺗﻌﺮﯾــﻒ ﮐﻨﻨــﺪ، درﺣﺎﻟﯽﮐــﻪ اﺟــﺎزه ﯾﺎدداﺷــﺖﺑﺮداری و اﺳﺘﻔﺎده از ﻫـﯿﭻﮔﻮﻧـﻪ ﻣﻨﺒـﻊ زﺑـﺎﻧﯽ را ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ. ﺳـﭙﺲ ﺗﻤـﺎم ﻧﻮﺷـﺘﻪﻫﺎ، ﺑﺮاﺳـﺎس ﺷـﺎﺧﺺ ﺳــﻨﺠﺶ ﻃﺮاﺣــﯽﺷــﺪه در ﻃﯿــﻒ ﻟﯿﮑــﺮت ﻧﻤﺮهﮔــﺬاری ﺷــﺪﻧﺪ و ﺗﺤﻠﯿــﻞ آﻣــﺎری EFA ﺑــﺮ روی ﻧﻤــﺮات ﺻــﻮرت ﮔﺮﻓــﺖ. ﻧﺘﯿﺠــﻪ اﯾــﻦ ﭘــﮋوﻫﺶ ﺑــﻪ ﺷــﺎﺧﺺ ﺳﻨﺠﺸــﯽ دهﮔﺰﯾﻨــﻪای ﺧــﺘﻢ ﺷــﺪ ﮐــﻪ دارای اﻋﺘﺒــﺎر 0/88 ﻣﯽﺑﺎﺷــﺪ و ﺳــﻪ ﻓــﺎﮐﺘﻮر ﮐﻠــﯽ را در ﺑــﺮ ﻣﯽﮔﯿــﺮد. اﯾــﻦ ﺳــﻪ ﻓــﺎﮐﺘﻮر ﻋﺒﺎرتاﻧــﺪ از: اﻧﺴــﺠﺎم داﺳــﺘﺎن، ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻣﻌﺮﻓــﯽ ﻋﻨﺎﺻــﺮ داﺳــﺘﺎن، ﻓﺼﺎﺣﺖ و ﺑﻠﺎﻏﺖ.
خلاصه ماشینی:
حال سـؤال ایـن اسـت کـه چگونـه میتـوان رد پـای ایـن هـوش را در داسـتان هـای بـه تحریر درآمده جستجو کرد؟ آیـا ابـزار مناسـبی بـرای ایـن کـار وجـود دارد؟ نبـود یـا کمبـود ابــزار مناســب ماننــد شــاخص های ســنجش میتوانــد محققــان را بــا چالش هــای بزرگــی مواجه کند؛ زیـرا ایـن شـاخص ها میتواننـد بـه محققـان کمـک کننـد تـا عوامـل مختلـف را اندازه گیری کرده و روابـط آن هـا را بـا یکـدیگر مـورد بررسـی قـرار دهنـد.
تفــاوت اصــلی شــاخص ســنجش آن هــا بــا شــاخص ســنجش طراحــیشــده در ایــن پــژوهش ، تمرکــز بــر ظهـور متفـاوت هـوش روایـی اسـت ؛ در ایـن پـژوهش تمرکـز بـر ظهـور نوشـتاری هـوش روایــی اســت درحالیکــه شــاخص ســنجش پیش قــدم و دیگــران (٢٠١١) کلــام شــفاهی را مبنای کار خود قرار داده بود.
هرچنــد رنــدال (١٩٩٩) و برخــی پژوهشــگران ماننــد فهــیم و پیش قــدم (٢٠٠٧ بــه نقــل از پیش قــدم و شــمس ، ٢٠١٢)، هــوش روایــی را مســتقل از زبــان مــیداننــد، یکــی از سؤالاتی که میتواند در پژوهش هـای آینـده پاسـخ داده شـود ایـن اسـت کـه آیـا فاکتورهـای مربــوط بــه هــوش روایــی میتواننــد در زبــان اول و دوم متفــاوت باشــند؟ از آن جــا کــه شـاخص سـنجش پیش قـدم و دیگـران (٢٠١١) بـه زبـان اول (فارسـی) و شـاخص سـنجش ایــن مقالــه بــه زبــان دوم (انگلیســی) تهیــه شــد، شــاید تفاوت هــای موجــود در ایــن شاخص های سنجش تا حدی مربوط بـه زبـان مـورد اسـتفاده باشـند کـه بایـد مـورد بررسـی قـرار گیـرد؛ البتـه خردخیلـی و مـال امیـری (٢٠١٥) نشـان دادنـد بـین هـوش روایـی زبـان اول و دوم جامعــۀ آماریشــان (معلمــان انگلیســی فارســیزبــان ) رابطــۀ قابــل قبــولی وجــود دارد.