چکیده:
زبان به همان میزان که به عنوان ابزاری برای بیان افکار و ایجاد ارتباط به کار می رود، می تواند به مثابه ابزاری برای ممانعت از طرح و انتشار عقاید، افکار و ایدئولوژی های خاص نیز به کار گرفته شود. یکی از مصادیق این مطلب تابوها هستند که ریشه در جهان بینی و باورهای ملل مختلف درباره مقوله ای خاص دارند که انتقال آن درقالب ترجمه می تواند مشکلات زبانی و فرهنگی زیادی را به وجود آورد. ازآنجایی که محصولات سینمایی یکی از مجراهای اصلی انتقال عناصر فرهنگ محور ازجمله تابوها محسوب می شوند، موضوع ترجمه این محصولات به صورت های زیرنویس و دوبله از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ اما تاکنون تحقیقات چندانی در این حوزه صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با بررسی توصیفی دوبله فیلم های انگلیسی زبان به فارسی، راهبردهای مترجمان در ترجمه تابوهای زبانی و فرهنگی غربی بررسی شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که درمورد تابوهای زبانی، یافتن معادل برای تابو و جبران و درباره تابوهای فرهنگی، دستکاری، تغییر و استفاده از معادل های غیرتابو رایج ترین راهبردهایی هستند که مترجمان در دوبله تابوهای غربی به فارسی به کار می گیرند.
خلاصه ماشینی:
"بررسی تاریخچة ترجمه عبارتهای دارای تابو به زبان اسـپانیایی ، بیـانگر آن اسـت که در ترجمة بسیاری از فیلم های آمریکایی ، مترجمـان بـرای کاسـتن از قـبح و تعـدیل زبـان فـیلم ، از عبارتهای ساختگی استفاده کردهاند که با زبان معیار فاصلة زیادی دارد؛ امـا بـه نظـر مـی رسـد کـه در عصر حاضر، مترجمان سمت وسوی ترجمة خود را بیشتر به بافت زبانی و فرهنگی زبان مبدأ معطـوف کرده اند، تا از این طریق هدف منظورشناختی زبان مبدأ را حفظ کنند.
در راهبرد جبران ، تابوی زبان مبدأ در فرایند ترجمه حذف می شود؛ اما مترجم می کوشد تـا وجـود ایـن تابو را از طریق دیگری مانند بالابردن صدا و بیان خصمانه و توأم با عصبانیت گفت وگوهای زبان مبـدأ بـه مخاطب خود منتقل کند؛ برای نمونه ، در فیلم سلاطین خیابان، پس از علنـی شـدن رسـوایی تـام، یکـی از همکاران وی در هنگـام ورود او بـه اداره از عبـارت «.
افزونبراین ، در مؤسسه های خصوصی به ندرت از ترجمـة مفهـومی تابوهـا (جـایگزینی غیرتابو) با ٢% و ١٣% استفاده می شود و حتی درصورت حذف مستقیم تابو، مترجم مـی کوشـد تـا بـار منفی نهفته در کلام را به نحوی دیگر و با بالابردن تن صدا و بیان خصمانه و همراه با خـشم آن منتقـل کند (جبران) که میزان آن ٨% و ١٢% است ؛ حالآنکه صدا و سـیمای ملـی بـه دلیـل گـستردگی طیـف مخاطب ، محدودیت های بیشتری در این زمینه دارد و میزان ترجمة مفهـومی و خنثـای تابوهـای زبـانی در آن (٢٥%) بسیار بیشتر از مؤسسه های خصوصی اسـت و حتـی مترجمـان تـلاش کمتـری (٢%) در جبران تابوی حذفشده از خود نشان می دهند."